1هدف: هدف پژوهش حاضر ترسیم الگوی کارکردی ناب از مراکز ترک اعتیاد در ایران بود. روش: روش پژوهش حاضر کیفی مبتنی بر روش داده­ بنیاد نوظهور بود. جامعه پژوهش شامل افراد مراجعه ­کننده به مراکز ترک اعتیاد، مدیران و رئیس ­های مراکز ترک اعتیاد، مددیارانِ این مراکز و متخصصان حوزه اعتیاد بودند. براساس نمونه ­گیری هدفمند از نوع نظری و با استفاده از تکنیک اشباع داده­ ها، 37 نفر انتخاب شدند. جمع ­آوری داده ­ها با روش مصاحبه عمیق نیمه ­ساختاریافته و تحلیل داده ­ها با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام گرفت. یافته­ ها: یافته ­های پژوهش حاکی از آن بود که الگوی ناب کارکردی مراکز ترک اعتیاد دارای سه کارکرد اساسی نهادی، اداری و فنی است. کارکردهای نهادی شامل حمایت ­های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بود. کارکردهای اداری شامل مدیریت منابع انسانی، مدیریت مالی اثربخش، جو اعتماد سازمانی و نظارت دقیق بر سازوکارهای سازمانی بود. در نهایت، کارکردهای فنی شامل سم ­زدایی توام با احترام، مهارت­ آموزی حرفه ­ای و مشاوره حرفه­ ای برای فرد مبتلا به اعتیاد و خانواده ­ها بود. نتیجه ­گیری: الگوی نابِ برآمده از داده ­های پژوهش نشان از آن دارد که مشارکت ­کنندگان در پژوهش، ناکارآمدی مراکز ترک اعتیاد را بنیادین می­ دانند که ریشه­ های اجتماعی دارد و دلیل این امر این است که در ترسیم الگوی ناب همواره خواهان جلب حمایت ­های نهادی هستند.

مقدمه: شیوع بالای اعتیاد عوارض جسمی و روحی- روانی زیادی را به جامعه تحمیل می کند به طور ی که از نظر بهداشت، مصرف مواد مخدر تزریقی یکی از راه های اصلی انتقال ایدز در کشور ما است و از نظر اجتماعی بیشتر زندانیان کشور در رابطه با جرائم مرتبط با مواد مخدر مجرم شناخته شده اند. بنابراین، شناخت عوامل دموگرافی، اجتماعی و فرهنگی در گرایش به اعتیاد، پیشگیری و شناخت همه گیری آن اهمیت ویژه ای دارد.هدف: همه گیری شناختی اعتیاد در مراجعان خودمعرف به مراکز ترک اعتیاد شهرستان های بابل و ساری.مواد و روش ها: این مطالعه به صورت توصیفی- تحلیلی و روش مقطعی با نمونه 1034 نفر از معتادان خودمعرف مراکز ترک اعتیاد بابل وساری در سال های 87-1382 به صورت سرشماری انجام شد. اطلاعات با فرم مدونی جمع آوری شد. این فرم جمع آوری اطلاعات از دو بخش شامل اطلاعات دموگرافی (سن، جنس، شغل، محل سکونت، تحصیلات و تاهل) و اطلاعات اختصاصی شامل سن شروع اعتیاد، علل گرایش، علل مراجعه جهت ترک، سابقه ترک، سابقه بیماری، هزینه مصرف، طول آخرین دوره مصرف، انواع مواد مصرفی و روش مصرف بود. در تجزیه و تحلیل آماری از آزمون کای دو برای تعیین رابطه بین متغیرها استفاده شد.نتایج: 96.6% معتادان مرد و 3.4% آنها زن بودند و میانگین سنی (انحراف معیار) معتادان خودمعرف (10±)33 سالگی بود. میانگین سن شروع اعتیاد (7±)21 سال بوده و بیشترین (41.8%) افراد در گروه سنی 29-20 سالگی قرار داشتند و کمترین فراوانی در گروه سنی 70 سالگی و بالاتر بوده است. حدود 75% آنها ساکن شهر و بیشتر (68%) افراد معتاد متاهل و 25% بیکار بودند و 40.2% آنها شغل آزاد داشتند. بالغ بر67% آنها از نظر تحصیلات زیر دیپلم بودند. تریاک بیشترین نوع ماده مصرفی در معتادان بود، به طوری که 74% تریاک به تنهایی یا در کنار سایر مواد اعتیادآور استفاده می کردند و بعد از تریاک، بیشترین (38.6%) ماده مصرفی کراک، بیشترین علت مراجعه معتادان به مراکز ترک، مشکلات اجتماعی (39.2%) و پس از آن مشکلات روانی (28.9%) بود. بیشترین روش استفاده از مواد از تدخین (73.9%) بوده است. حدود 72% معتادان سابقه ترک داشتند. شیوع مصرف تریاک (P=0.05)، شیره (P=0.04) و کراک (P=0.05) بطور معنی دار در مردان بیش از زنان و بیشترین روش ترک، استفاده از متادون (92.3%) بوده است. بیشترین (45%) علت گرایش معتادان خودمعرف به سمت مواد، دوست ناباب و پس از آن لذت جوئی (15%) بود.نتیجه گیری: تریاک و کراک شایع ترین ماده مصرفی بوده واکثریت مراجعان سابقه ترک پیشین داشتند که نشانگر اهمیت روش های پیشگیری دربرابر درمان است. با توجه به تنزل سن اعتیاد به دوره جوانی وشیوع بالای آن در افراد با تحصیلات پایین تر و بیکار، برنامه ریزی پیشگیری و تمرکز آموزش ها باید بر مقطع سنی جوان تر و افراد کم سواد و بیکار معطوف شود.

پیش زمینه و هدف: یافته ها نشان می دهد حتی پس از این که فرد معتاد، مصرف مواد مخدر را برای مدتی طولانی قطع نماید نیز نمی توان امیدوار بود که مصرف مواد را از سر نگیرد به طوری که آمارهای عود اعتیاد نشان می دهد بیماری 80 درصد از افراد، کم تر از 6 ماه دوباره عود می کند. بنابراین هدف این تحقیق بررسی علل عود اعتیاد و ارایه راهکارهای مناسب در این زمینه می باشد.مواد و روش کار: تحقیق حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی و جامعه آماری آن کلیه معتادان خودمعرف (دارای سابقه عود اعتیاد) به مراکز ترک اعتیاد شهر زاهدان بوده که به صورت نمونه گیری دردسترس و هدفمند 200 نفر از آنان به پرسش نامه محقق ساخته پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است.یافته ها: بر اساس نتایج تحقیق مشخص شد که عوامل: محیط زندگی آلوده، دوستان معتاد، ناکارآمدی جلسات روان درمانی و عوامل تداعی کننده در عود اعتیاد فرد نقش دارند. همچنین تاثیر عوامل عود اعتیاد (محیط زندگی آلوده، دوستان معتاد، ناکارآمدی جلسات روان درمانی و عوامل تداعی کننده) بر جنسیت و گروه های سنی معتادان خودمعرف یکسان بود (P=0.000).بحث و نتیجه گیری: برای پیشگیری از عود اعتیاد تامین مشاور متخصص برای مراکز ترک اعتیاد، نظارت دقیق تر نیروی انتظامی و اهالی محل بر اماکن توزیع مواد مخدر، جلوگیری از تردد فرد در حال ترک در محل های سابق مصرف مواد مخدر، جلوگیری از معاشرت فرد در حال ترک با دوستان معتاد، تمرکز بیشتر برنامه های درمانی در 3 ماه اول ترک اعتیاد ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: هدف از مطالعه حاضر بررسی وضعیت اعتیاد در زنان بصورت مجزا و بررسی اتیولوژی و فاکتورهای موثر بر آن می باشد که نمادی از وضعیت کلی اعتیاد در کل جامعه بوده و می باشد.روش کار: در بررسی توصیفی و مقطعی در فاصله دو سال (85-1384) با استفاده از فرم جمع آوری اطلاعات در مراکز ترک اعتیاد در سطح تهران بزرگ نسبت به ثبت و جمع آوری داده ها اقدام و سپس نسبت به آنالیز آنها اقدام شده است.نتایج: کل نمونه مورد مطالعه 2100 نفر از زنان معتاد ارجاعی به مراکز ترک اعتیاد بوده که 60% آنها ساکن تهران و 40% مربوط به سایر استانها بوده متوسط سن اعتیاد 32 سال و متوسط سن شروع مصرف 20 سال بوده است، بیشترین علت شروع مصرف ناشی از سرخوشی و مهمانی های شبانه و توسط بستگان معتاد بوده است.نتیجه گیری: این مطالعه نشان می دهد که بدلیل بافت فرهنگی موجود در کشورمان، اعتیاد در زنان شکل پنهان تری نسبت به مردان داشته که نیازمند توجه بیشتر و حداقل به ایجاد مراکز خاص ترک اعتیاد برای زنان معتاد بوده همچنین اقدامات پیشگیری مدبرانه همراه با توجهات ویژه در مسیر درمان اعتیاد نیازمند می باشد.

زمینه و هدف: اعتیاد ریشه در ناآگاهی فرد، خانواده و جامعه دارد، به طوری که افزایش آگاهی و درک افراد معتاد از این بیماری در درمان اعتیاد موثر است. لذا، هدف از این پژوهش بررسی نقش آگاهی های فردی، خانوادگی و اجتماعی در ترک پایدار مواد مخدر در مراکز ترک اعتیاد منطقه کاشان است. روش کار: این پژوهش با استفاده از روش تلفیقی و تکنیک مصاحبه نیمه متمرکز و پیمایش انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل مراکز ترک اعتیاد منطقه کاشان بوده و حجم نمونه در بخش کیفی دربرگیرنده 31 نفر از متخصصین درمانی، بیماران و بهبودیافتگان اعتیاد و در بخش کمی دربرگیرنده 343 نفر از بیماران و بهبودیافتگان اعتیاد بود. تحلیل داده ها از طریق انواع کدگذاری و نیز آزمون های آماری و با کمک نرم افزار MAXQDA و SPSS صورت گرفت. یافته ها: در بخش کیفی، از تحلیل مصاحبه ها شاخص های 1-آگاهی فردی به اعتیاد و نشانه های مصرف، پیامدها و آینده اعتیاد، 2-آگاهی خانوادگی پیش از اعتیاد، در حین اعتیاد، در حین درمان و 3-آگاهی اجتماعی به اعتیاد، پیامدهای عدم درمان و غیره استخراج گردید. نتایج کمی نیز نشان دادند که آن دسته از افرادی که در وضعیت ترک پایدار به سر می بردند، از آگاهی فردی، خانوادگی و اجتماعی بیشتری در حوزه اعتیاد و درمان آن نسبت به سایرین برخوردار هستند (0/001>p). نتیجه گیری: اعتیاد، نشانه ها، علایم، پیامدها و جریان درمانی منحصر به فرد و شکننده ای دارد که فقدان آگاهی فرد، خانواده و جامعه از آن در برهه های زمانی گوناگون زندگی، تاثیر منفی گسترده ای بر درمان ناپذیری آن برجای گذاشته و موجب ترویج وسیع تر آن در جامعه می شود. لذا، با گسترش آگاهی و بهبود شناخت اجتماعی می توان گام موثری در پیشگیری و مواجهه صحیح با آن برداشت.